ARNHEM SPOOKSTAD
Hoofdstuk 8
Moeke besefte niet wat er gebeurde
,,Moeke besefte niets van de gebeurtenissen om haar heen. De
vliegtuigen die overvlogen; de parachutisten die in de verte
landden; het gezin aan de overkant, dat op het balkon werd
doodgeschoten door agressieve Duitsers; dat we ons daarna niet
meer in de woonkamer durfden te vertonen en kruipend over de
grond naar het toilet gingen - het ging allemaal volstrekt
langs haar heen. Terwijl wij de nachten wakend en biddend
doorbrachten zong zij de liedjes die ik op de kleuterschool
geleerd had. Zij was dement, en ook daarom hoopten we thuis te
kunnen blijven.''
Dini Reijntjes uit Arnhem-Zuid zag in de loop van maandag en
dinsdag dat veel buren gehoor gaven aan het evacuatiebevel.
,,Dat wij misschien ook moesten vertrekken maakte me ziek van
angst. Want hoe moest het dan met haar? Hoe moesten we haar
vervoeren?'' Ze kon het rekken tot donderdag.
,,Op Moekes 69e verjaardag werden we met bruut geweld door
Duitse militairen uit ons huis gezet. Voor we het einde van de
straat hadden bereikt zakte zij al in elkaar. Na ruim een uur
schoot een van de buren ons te hulp; hij was al geëvacueerd en
kwam nog wat van huis ophalen met een handkar. Zij werd er op
gelegd en zo gingen we richting Huissen. Daar werd ze naar het
klooster gebracht, dat als noodhospitaal was ingericht. Er
lagen ook zwaargewonde Duitse jongens, zeer jong, die om hun
moeder riepen. Wij kregen onderdak bij vriendelijke mensen,
bierbrouwer Piet Wouters en zijn vrouw.''
Na twee weken moest Huissen weer worden verlaten. ,,Pa en Moeke
gingen met een ziekentransport richting Barneveld. In weer en
wind voeren ze op een platte wagen met de pont van Huissen naar
Pannerden, terwijl op de Rijn nog een beschieting plaatsvond.
Het was de laatste keer dat ik haar zag. Contact was in die
dagen niet mogelijk. We probeerden het een aantal keren, maar
zonder resultaat. Er waren immers duizenden mensen die in
onzekerheid verkeerden. Zelf hadden wij ook geen vast adres.''
Onder het ongedierte
Dini Reijntjes en haar zus vertrokken met een stoet van evacuees
naar Pannerden, waar ze werden ondergebracht in een school.
,,Het verblijf daar was afschuwelijk. We sliepen in het stro,
iedereen zat onder het ongedierte en er waren nauwelijks
sanitaire voorzieningen. Na een week ging het verder naar Wehl;
weer een school waar we vier dagen bleven. Toen ging de tocht
naar Hengelo in Gelderland, waar we in een kegelbaan werden
ondergebracht. Daar sloeg het heimwee toe. Ziek van ellende heb
ik daar aldoor in het stro gelegen. Uiteindelijk bereikten we
onze eindbestemming Vorden. Daar werden we verdeeld over
gastgezinnen. Gelukkig hebben mijn zus en ik het er heel goed
getroffen.''
Op 14 december kam er een bericht van het Rode Kruis: moeder
was op 24 oktober in Barneveld overleden. ,,Ik voelde me totaal
leeg en intens verdrietig. De tijd dat we in onzekerheid
verkeerden was voorbij. Maar toen was er nog hoop. Nu was er de
harde waarheid. Al herkende ze mij de laatste jaren niet of
nauwelijks; nu had ik geen moeder meer.''
Wel was nu bekend waar haar vader verbleef. ,,We wilden naar
hem toe. Dat ging zo maar niet. We moesten diverse formulieren
invullen. Toen kregen we een vergunning tot het overschrijden
van de IJssel. We mochten een dag wegblijven. We gingen er heen
op fietsen met massieve banden. In Barneveld vertelde pa ons
over Moekes laatste uren. Hoe ze de laatste avond nog gezongen
had en daarna rustig was ingeslapen. Ze was uit haar lijden
verlost.''
Terug in het vervuilde, leeggeroofde huis in Arnhem-Zuid, pas
in november 1945, miste Dini Reijntjes vooral haar moeder, op
haar eigen plaatsje voor het raam.
,,Precies 41 jaar na haar overlijden, op 24 oktober 1985, werd
mijn zesde kleinkind geboren. Enige tijd later vertelde ik dat
aan mijn dochter. Haar reactie was: 'Wat jammer dat we dat niet
wisten. Dan hadden we er rekening mee kunnen houden, bijvoorbeeld met een tweede naam'. Maar dat was niet nodig. Mijn
kleindochter werd Marit genoemd en Moekes naam was Maria. Zo
werd ze onbewust toch nog haar naamgenootje.''
Naar hoofdstuk 9. Een optocht van zielige mensen
Terug naar Inhoud
Aangepast zoeken
Arnhem Spookstad | Rees: De verzwegen deportatie | Kriegsgefangenenpost | Het drama van de SS Pavon
Artikelen en features | Krapulistische oprispingen | 100 jaar Apeldoornse Courant
Webcams: World Webcam Monitor > Unprotected webcams > Cruiseship cams > List of webcams and more
Media: Press > TV > Radio & video > Twitter and more
World: Atlas | Natural events | Weather > Climate change | Disasters > Earth's End
Various: Dutch Courage's Boeken | Guitar at Charles Bridge | Contact